انواع كانسارهاي آهن :

عموماً انباشتگي آهن حاصل فرايند ماگمايي و يا اسكارن حاصل از ماگماي بازالتي است و گونه هاي رسوبي آن در كنار حوضه هاي رسوبي انباشته مي‌شوند. بطور کلی انواع كانسارهاي آهن بدين شرح هستند:
- كانسار آهن رسوبي
- کانسارهاي آهن نواري لايه اي (Banded Iron Formation( BIF
- کانسارهاي آهن رسوبي نوع االيتي سنگ آهني
- کانسار هاي آهن رسوبي مردابي حاوي لايه هاي زغالي
- کانسارهاي ماگمايي مافيک و اولترامافيک لايه اي
- کانسارهاي اسکارني
- کانسارهاي تراوشي
- کانسارهاي دگرگون زاد
- کانسار آتشفشاني – رسوبي
- کانسار آتشفشاني
حال به بررسی کانسار های آهن و نحوه تشکیل و بوجود آمدن آنها می پردازیم :
- كانسار آهن رسوبي :
کانسارهاي آهن رسوبي وابسته به سازندهاي رسوبي لايه لايه به سن پرکامبرين بوده و 90% ذخيره آهن دنيا را شامل مي شوند. به دليل اهميت اين کانسارها در فرآوري آهن در جهان، بررسيهاي فراواني روي آن انجام شده است اما در ذخاير ايران يا وجود ندارد و يا کم اهميت است.
در کانسارهاي رسوبي شيميايي، مواد به صورت يونهاي ساده يا کمپلکس توسط آب حمل مي شوند و در حوضه هاي رسوبي بر اثر تغيير PH , Eh و غلظت آب موجب ته نشيني اين مواد مي شوند.
رفتار ژئوشيميايي آهن در محيط هاي رسوبي توسط قوانين گلدشميت توجيه مي شود :
شرايط اکسيدي باعث ته نشيني آهن و شرايط احيايي باعث انحلال آهن مي شود و نیز شرايط اسيدي باعث انحلال آهن و شرايط قليايي باعث ته نشيني آهن مي شود.
آهن موجود در کانسارهاي رسوبي شيميايي از دو منبع تأمين مي شوند :
1.از هوازدگي کاني هاي مافيک موجود در قاره ها
2.فعاليت هاي آتش فشاني
کانسارهاي آهن رسوبي عبارتند از :
کانسارهاي آهن نواري
کانسارهاي االيتي آهن
کانسارهاي آهن مردابي


کانسارهاي آهن نواري لايه اي (Banded Iron Formation ( BIF
نهشته هاي سازندهای آهن نواري يكي از بزرگترين ذخاير معدني را مي سازد كه در سرزمين هاي مختلف علاوه بر BIF به نامهاي ديگري از جمله ايتابيريت (Itabirite)، جاسپيليت (Jaspillite)، كوارتزيت هماتيت دار و اسپيكولاريت (Specularite) نيز شناخته مي شوند.این کانسار ( BIF ) شامل انواع :
تاكونيت Taconite:
كانسار آهن نواري كه عمدتاً حاوي مگنتيت + سيليكات هاي آهن+ چرت ± هماتيت ± سيدريت مي باشد.
ايتابيريت Itabirite:
كانسار آهن نواري حاوي نوارهاي چرت يا ژاسپر در اثر دگرگوني به دانه هاي كوارتز قابل رؤيت تبلور يافته و آهن به صورت لايه هاي نازك هماتيت و مگنتيت حضور دارند (ادوارز و اتكينسون ۱۹۸۶)
ژاسپيليت Jaspilite:
سنگ آهني كه حاوي نوارهايي از ژاسپر با رنگ قرمز روشن يا نوارهايي از هماتيت سياه تشكيل شده است. اين نهشته ها به فرم واحدهاي چينه شناسي با ضخامت صدها متر و با گسترش جانبي صد تا هزاران كيلومتر به وقوع مي پيوندد. از ويژگي آنها :
-لايه بندي ظريف ازحدود ۳-۵/۰ سانتي متر ضخامت و حتي در مقياس ميلي متر ي و يا كسري از ميليمتر.
-لايه بندي حاصل تناوب لايه هاي سيليسي (به فرم چرت) و لايه هايي از كاني هاي آهن (مانند هماتيت) مي باشد.
-درصد آلومينيوم اين نهشته هاي وابسته به زمان پركامبرين، كم بوده و تا حد يك درصد مي رسد.
كانسارهاي آهن نواري معمولاً به زمان پركامبرين تعلق دارد و در آن زمان با توجه به وجود اتمسفر غني از دي اكسيد كربن و فقير از اكسيژن، آهن مي تواند به صورت بي كربنات در يك محلول يوني حمل شده و در مقياس بزرگ تشكيل سازندهاي آهن نواري را نمايند. درصورتي كه آلومينيوم نمي تواند تركيب بي كربنات بسازد و از محلول يوني تفكيك مي گردد. با افزايش مقدار اكسيژن اتمسفر، تشكيل سازندهاي آهن نواري در مقياس بزرگ متوقف مي شود.
ذخاير شناخته شده آهن، نهشته هاي سازند آهن نواري مي باشد که 65% آن از نوع سوپريور و 25% از نوع آلگوما مي باشد. اين نوع تشکيلات در محدوده زماني پرکامبرين تشکيل شده اند.

تشکيلات آهن نواري تناوبي از کاني هاي اکسيدي – کربناته- سيليکاته آهن نازک لايه تا متوسط لايه با نوارهاي چرت و ژاسب مي باشند.
آهن در مجموع ۱۵% ترکيب شيميايي اين لايه ها را مي سازد و چنانچه اين مقدار به ۲۵ تا ۳۵ % برسد، اقتصادي خواهد بود. بر روي اين کانسارها پژوهش هاي بسياري انجام گرفته است و سن حدود ۲ ميليارد سال را براي آنها تعيين نموده اند.
گسترش سازند آهن نواري (BIF) در زمان آرکئن و پروتروزوئيک مي باشد که به علت نبود صفحات پايدار قاره اي ايجاد مي گردند. تمامي محققين معتقدند كه BIF رسوبات شيميايي و بيوشيميايي هستند زيرا در آن اسفنج ها و جلبك هاي سبز و آبي شناسايي شده اند و مانند باكتريها رسوب دهنده آهن مي باشند. اين باكتريها پس از رشد تحت شرايط احيا، آهن را رسوب مي دهند.
جيمز (۱۹۵۴) چهار رخساره مهم در سازندهاي آهن نواري را قابل تشخيص دانست
: الف- رخساره اكسيدي:
اين رخساره ازمهمترين رخساره هاي BIF بوده و به نسبت فراواني اكسيدهاي آهن به ۲ زير رخساره هماتيت و مگنتيت تقسيم مي شود كه حد تدريجي نيز بين آن دو وجود دارد:
زير رخساره هماتيت :
اين رخساره داراي حداقل دگرساني و به شكل اسپكولاريت ريز دانه (سوزي شكل)، خاكستري تا آبي رنگ ظاهر مي شود و در بعضي نمونه ها بافت االيتي از خود نشان مي دهد كه نشانگر منشأ گرفتن آنها از محيط آبي كم عمق است. دراين زير رخساره، چرت به صورت نهان بلور تا بلورهاي رشد كرده مي تواند به همراه كربنات شركت داشته باشد.
زير رخساره مگنيتت :
لايه هاي مگنيتت به طور متناوب با لايه هاي چرت و كربنات همراه هستند. دراين رخساره كربنات از انواع كلسيت، دولوميت، آنكريت و سيدريت نيز يافت مي شوند و چرت به صورت بلورهاي ريزدانه تا موزائيكي كوارتز قابل مشاهده است. ميانگين آهن در اين رخساره بين %۳۵-%۳۰ متغير است كه با پرعيارسازي آن به روش مغناطيسي قابل بهره برداري است.
ب‌-رخساره كربناته:
اين رخساره شامل ميان لايه هايي از چرت و سيدريت است كه بر حسب افزايش مگنتيت و پيريت به تدريج مي تواند به رخساره هاي اكسيدي و سولفيدي تبديل شود. سيدريت در اين رخساره بافت دانه اي (گرانولار) يا االيتي ندارد و به صورت گلهاي ريز در سطح زير عملكرد امواج (Below the level of wave action) انباشته مي شود.
ج‌-رخساره سيليكاته:
در اين رخساره كانيهاي سيليكاته آهن عموماً به همراه مگنتيتت، سيدريت و چرت به صورت ميان لايه هاي متناوب همراه مي باشند. كاني شناسي رخساره ها نشانگر مشابهت محيط تشكيل آنها با رخساره هاي اكسيدي و كربناته مي باشد.
كاني هاي سيليكاته اوليه آهن شامل:
گريناليت (Fe2+ , Fe3+ )5 6Si4O10(OH)8(greenalite)
شاموزيت(Mg, Fe)3Fe3 3+ (AlSi3)O10(OH)8(Chamosite)
گلوكونيت(K, Na)(Al, Fe 3+ , Mg)2(Al, Si)4O10(OH)2(Glauconite)
مينه سوتائيت(Mg, Fe)3Si4O10(OH)2 (Minesotaite)
استپوملانK(Fe2+, Fe3+,Al )10Si12 O30(OH)12 (Stilpnomelane)
وجود سيدريت در اين رخساره دلالت بر محيط احيايي دارد. فشار CO2 در اين رابطه بسيار مهم است زيرا با بالارفتن فشار CO2<span lang="FA&qu

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: